TÀI LIỆU HỌC NHẠC RAP

TÀI LIỆU HỌC NHẠC RAP
(Biên soạn và sưu tầm:Vincent An)

1.Những điều cần biết khi nghe Rap
Rap, một hiện tượng âm nhạc đã được thổi bùng lên trong giai đoạn cuối thế kỷ 20, đã thu hút và lôi cuốn giới trẻ cả thế giới theo một phong cách mới, phóng túng và mang đầy chất cá tính. Giới trẻ Việt Nam cũng không nằm ngoài lực hấp dẫn này, cũng đã từng gật đầu, lắc vai theo những nhịp hát vần sôi động của rap, cũng có những điệu nhảy rap và break dance sôi động và đã trở thành một phong trào, một thứ mốt trong giới học sinh và sinh viên. Tuy nhiên, nhạc rap là gì cũng như nguồn gốc ra đời của nó thì không phải ai cũng biết.

================================================== ===============

Bài 1: Cơ bản về Flow.- F L O W là gì?

FLOW trong Rap được hiểu là "To rhyme continuously in the same rhyme scheme without stopping" (nguồn từ Rapdict online) :
Nôm na có thể hiểu là cách thể hiện nhịp "chảy" của bài nhạc. Ngắt nghỉ hợp lý, sáng tạo, có điểm nhấn để tạo ra MỘT MẠCH RAP LIỀN MẠCH từ đầu đến cuối, người nghe không cảm thấy HỤT hẫng, tuy không thể FLOW được như Rapper nhưng có thể cảm nhận cái NHỊP hát của Rapper.
Điển hình về những Rapper có cách flow mượt mà đáng học tập là Tupac, Nas, nhóm run Dmc, Missy E...v..v....
Mỗi người đều có một cách flow riêng biệt, nhưng flow trong rap cũng có những CƠ BẢN nhất định. Trung bình một người tập rap phải mất một thời gian khá dài mới có thể xây dựng riêng 1 style flow đặc trưng dao động khoảng từ 1-2 năm...
Những rapper lỗi lạc mà các bạn đang nghe đều trưởng thành trong môi trường cộng đồng ghetto Mỹ đen, nghe rap và tập rap từ nhỏ, nó ngấm vào người và sau này thành một KỸ năng, cộng thêm năng khiếu thiên phú bẩm sinh mới có thể trình bày những kỹ thuật Flow mượt mà thượng đẳng như vậy...

- F L O W ra sao?
Về độ dài: các câu nên song song về KHOẢNG THỜI GIAN. Nôm na thế này, nếu trong 2 giây đồng hồ, bạn đọc 1 câu có 3 chữ, thì câu tiếp sau dù có 4 chữ hay 5 chữ cũng chỉ được đọc trong 3 giây đồng hồ mà thôi. Mỗi câu dựa vào nhịp bass của beat là hay nhất, chỉ cần bạn đọc theo quy tắc flow, thì nghe rất khớp với beat nhạc.
Về điểm nhấn của CHỮ:
phải cùng 1 cấu trúc với nhau và khi hát nhấn mạnh những chữ đó ra. Thí dụ:
1 câu trong bài "nguyện bên nhau":
Em yêu đẹp tuyệt vời - khẽ rớt bước chân rơi - nụ cười xinh rạng ngời - tà áo cưới buông lơi
chữ Đẹp: được nhấn vì có nhịp bass dập ngay trước nó, còn những chữ in nghiêng được gọi là "Rythm word" được đặt ở cùng một vị trí cấu trúc thời gian với nhau.
hoặc như 1 câu trong bài "lời anh hứa" của EddyViet:
tình yêu ta tuy phải cách xa/ nhưng tim này vẫn yêu em thiết tha bao tháng ngày qua/
làm sao/ cho em quên anh vì khi yêu ta mù lòa mặc tình xa đọa
những chữ in đậm là đọc nhấn mạnh, còn " / " là ngắt nhịp.
Về Nhịp flow:
Cái này rất quan trọng, nhịp flow là cái hồn của bài rap, nếu chỉ có 1 cấu trúc flow lặp đi lặp lại thì sẽ rất đơn điệu và buồn tẻ, lấy thí dụ:
Tôi là người Vietnam
Thích ăn bưởi ăn cam
Có chiếc mũ màu vàng
Hiệu Tommy rất sang
...v..v...v...
với 1 các rap như trên, sẽ không khác gì đọc thơ con cóc, hoặc giả sử có thêm 1 vài biến chuyển về từ ngữ và độ dài ngắn nhưng cái NHỊP FLOW nhàm chán như vậy, sẽ chỉ là 1 audio tồi tệ mà thôi.
Vậy làm sao để có 1 nhịp flow hay?
Cái này cần các bạn có 1 chút năng khiếu và kinh nghiệm. Mới bắt đầu rap, các bạn dù có bị chửi cũng đừng nản, hãy lấy đó làm cố gắng, chịu khó nghe những bài rap của Tupac hay RunDMC..v...v.. chư đừng nghe những style flow của Eminem hay 50cent hay Jarule....v.. họ cũng chỉ là những người kế thừa và sáng tạo từ nguyên mẫu Old School rap mà ra thôi.
Một style flow khá mẫu mực và cơ bản là KhanhNh0, đó là 1 cơ bản khá tốt, nghe khanhnho kác bạn có thể dễ dàng cảm nhận 1 nhịp flow mạch lạc, nhưng cũng rất kỹ thuật.
Tính THÔNG MINH của lyric:
1 Nhịp flow hay, khớp beat..v..v. nhưng chưa đủ để thuyết phục nếu không có 1 lyric đa dạng và thông minh.
Trong âm sắc tiếng việt, dấu của từ đã là 1 dạng tính nhạc trong lyric rồi, nên các bạn nên sử dụng nó 1 cách hợp lý.
Tránh sự lặp từ 1 cách thái quá:
đó là cách sử dụng "1 dấu" - "1 âm" : Tao-sao-cao-bao-lao-ao-dao
thay vì đơn điệu như vậy, sử dụng dấu 1 cách linh hoạt sẽ tạo ra hiệu quả rất lớn, ví dụ:
chiêm bao- thế nào- xác pháo- bờ rào-..v..v....
hoặc yêu kiều-yểu điệu-mỹ miều-liêu xiêu- rất nhiều-..v...v...
Vận dụng khả năng vốn từ 1 cách tối đa đó là cách thể hiện sự thông minh trong lyric của bạn
đó là cơ bản về F L O W, còn rất nhiều bước và "chiêu" để flow hay nhưng những thứ đó bạn cần tự mày mò và khám phá = chính cảm nhận của mình, đó chính là cách XÂY DỰNG 1 STYLE FLOW cho chính bản thân.


================================================== ==========

II-Bài hướng dẫn của Andree:
về RHYME ( vần ): có rất nhiều kiểu vần, trước đến giờ RAPVIET phần lớn đi theo Single Rhyme ( vần đơn )

vd:
"còn tao là người tới trước
mở cửa cho tụi mày mơ ước "(Khanh Nhỏ - yall aint ready)

"ngỡ như mình đã quen từ lâu
cũng bởi anh yêu em quá đậm sâu "(Lil Knight - L.I.P)
........
nhưng khi các bạn nghe kĩ và đọc lyric các bài RAP nước ngoài ( RAP US ) các bạn sẽ thấy họ thường xuyên sử dụng Multis (double - triple Rhymes...) ( vần đôi, vần ba ...thậm chí bốn, năm) và hầu như bài nào cũng phải có, việc sử dụng Multis trong các bài rap sẽ thể hiện trình độ của người rap bài đó

vd từ 2 bài rap US :
"Birth that, drop a baby
Them perty ladies, they drive me crazy
Them skies is hazy, I'll pop like 80 " (Fat Joe - Make it rain remix )

---> ba-by // cra-zy // eight-ty ( đây là 1 vd cho vần đôi, 3 cặp đều vần theo 2 âm : ay-y )

"alarm clock's ringing
There’s birds singing
it’s spring and
Hailie’s outside swinging" (Eminem - When Im Gone)

---> ring-ging // sing-ging // spring-gand // swing-ging ( 4 cặp theo 2 vần : ing-ing)
...........
vd trong RAPVIET:
"đây ko phải là love song
từ bây giờ chúng mày sẽ ko còn đc đớp ngon nữa
ko có mỡ mà hớp ngon nữa
từ bây giờ chúng mày sẽ ko còn đc ngon bữa
vì SK bây giờ ko còn chơi với trẻ con nữa" (DSK - king of rap)

"Chết rồi
tao rap với bây giờ nghe xong chúng mày sẽ hết ngồi
âm nhạc thực thụ nghe xong phải thốt một câu là kết rồi
ai dà, lắm thằng trẻ con chọc gậy bánh xe đến lúc cũng hết mồi
khổ thân phải chạy vào bếp ngồi , vét nồi
thôi thì lại đây cậu cho mày đú đỡ phải làm chó không chủ
dù gì đời cũng đẹp hơn khi mày làm công mà có ông chủ"(Andree - Wat is Beef)
........
Những vd trên là những vần hai-ba đi liên tiếp nhau, ngoài ra bạn có thể sử dụng vần hai-ba nhưng xen kẽ nhau, vd như:

"rap mày ko màu đen hay là nâu
chỉ bon chen xong rồi chẩu
mới đc khen vài ba câu
bị tao chén nằm gọn trọn vẹn trong nồi lẩu" (DSK- Ghetto Genius)

"ngòi bút để tao cắt tiết những thằng vừa cãi vừa gân cổ và tiêu biểu là dunkare (don't care)
tao nói nhạc mày là đổ cổ mà sao vẫn bướng bỉnh mày không nghe
mày cãi tao ah, cãi tao đi
sợ hãi sao mà , vái tao đi" (Andree - 30 phút cho RAPVIET )
............
đó là những gì mà Andree biết về Rhyme cho đến bây giờ
về Wordplay (chơi chữ), cái này là 1 kỹ năng lyric khá khó trong rap, nếu ko muốn nói là khó nhất, cả bài may ra tìm đc 1 wordplay hay thậm chí vài bài mới có 1 wordplay
Chơi Chữ trong rapviet đơn giản là " từ đồng âm khác nghĩa "

vd:
"mày là 1 con cuốn chiếu
tài sản mà mày có là cuốn chiếu" (DSK - RCDN3)
~~~~> cuốn chiếu: con vật & đồ vật

"shit Bảo Nhỏ, đầu mày toàn shit Bảo Nhỏ
nếu mà muốn rap để tao dạy cho, để tao bảo nhỏ" (DSK- Battle Bảo Nhỏ)
~~~~~> Bảo Nhỏ: tên & hành động

"tao rap có flow có câu
mày nghe như cá bị mắc câu" (Andree - Sk Homie)
~~~~~> câu: câu chữ & cần câu
...........
ngoài ra còn 1 số kỹ năng nữa như Metaphor (ẩn dụ): nhắc cái này nhưng có ý nói đến cái khác , Compare (so sánh) ...

Việc kết hợp đc Multis(vần kép),Wordplay(chơi chữ),so sánh hay ẩn dụ mà làm người nghe cảm thấy phấn khích, hài hước trong 1 bar (1 cặp câu) sẽ tạo thành 1 PUNCHLINE. Punchline thường được dùng trong Battle, và đó chắc chắn là chìa khóa để chiến thắng.(đám đông thường "Ohhhhh..." lên khi 1 rapper dùng 1 punchline trong khi battle). Trong tiếng Việt rất rất rất khó để có 1 Punchline

1 ví dụ nhỏ về Punchline trong RAP US ( ai muốn hiểu sâu thêm thì đọc )

"you can't win, u stay false to rap, rappers stay mad at you
cuz like distance from the equator, its just ya L - atitude"

~~~~> punchline ở đây nằm ở từ Latitude (nghĩa: vĩ độ)
câu : "cuz like distance from the equator" cũng có thể hiểu là vĩ độ ( khoảng cách từ 1 điểm đến xích đạo )
nhưng từ Latitude cũng có thể tách ra thành 2 từ : L & Atitude
L = loss
Atitide (attitude) = thái độ, quan điểm ...


do đó câu "cuz like distance from the equator, its just ya L - atitude" đc hiểu theo 2 nghĩa ( ai giỏi english 1 chút mới hiểu rõ cái hay của câu này, ko thể giải thích hết bằng tiếng Việt )

~~~~~~> 1 cặp câu vừa có sự so sánh, ẩn dụ, vần ba, chơi chữ ( quá đỉnh & chưa thấy trong rapviet )
..........
nhưng ko phải lúc nào dùng multis & wordplay đều là nhất, đừng quá lạm dụng nó, đừng dùng liên tiếp nhau mãi, nếu nó có NGHĨA thì hãy sử dụng, đừng để câu rap của bạn trở thành "chuối" hay vô nghĩa và quan trọng là dùng chúng sao cho câu của bạn có FLOW, đọc trơn tru ... hãy nhớ ĐƠN GIẢN VẪN LÀ NHẤT. ( nhưng đừng quên sử dụng chúng )

Flow cũng là 1 phần quan trọng trong rap, rap ko có flow xem như vứt đi. Flow đơn giản là cách đọc, cách tuôn chữ ra sao cho người nghe cảm thấy Rhythm (giai điệu) hay, thú vị ( sao cho người nghe gật gù, tay chân nhịp và nhẩm theo FLOW của bạn thì lúc đó bạn có thể tự tin về flow của mình )
đừng để các câu liên tiếp giống nhau về số chữ ( 5-5-5 hay 7-7-7) hãy thay đổi liên tục để bài rap trở nên ko bị nhàm

Luôn luôn phải kiểm tra xem vần của bạn có flow ko, nếu đọc cặp vần đó lên mà cả câu ko flow thì hãy thay ngay bằng 1 vần khác
........
Nên nhớ: những kỹ năng trên rất quan trọng cho 1 bài rap hoàn chỉnh, đặc biệt trong battle hay dissing , muốn chiến thắng hãy kết hợp những yếu tố trên và đừng lạm dụng chửi bậy quá nhiều (nhiều người hiện nay vẫn nghĩ, battle cứ chửi nhiều là thắng, đâm ra bài battle trở thành vô nghĩa, ko có giá trị).

================================================== ===============

Bài 3: Cơ bản về B E A T.

Nói một cách ngắn gọn, beat là nhạc nền để rap. Nhưng khái niệm "nhạc nền" trong Rap lại khác với khái niệm nhạc nền có hòa âm phối khí. Rap dựa vào nhịp bass và snare drum là chủ yếu, nên khi nói về "nhạc nền" trong Rap người ta chỉ chú trọng vào nhịp trống của nó mà thôi.
Chính vì tính đơn giản của beat nhạc, mà có rất nhiều cách để tạo beat, có thể bằng mồm (beat box) hoặc bằng tay và 2 cây bút chì...v...v.. nhưng để chuyên nghiệp và hiệu quả cao, thì phải cần đến những DJ và những người chuyên tạo beat.
Mối liên hệ giữa Beat và Sáng tác rap.
Rất rapper có khả năng tạo beat hoàn chỉnh (phần lớn chỉ biết dùng mồm hoặc gõ bút chì mà thôi)...
Nhưng lại hoàn toàn có thể sáng tác trên nền beat. chỉ cần biết Flow là có thể sáng tác trên nền beat nhạc đưa ra.
Các bạn nên nhớ, KHÔNG BAO GIỜ LÀM LYRIC rồi mới kiếm beat. Cái đó chỉ khi nào bạn làm TEXT Battle mà thôi.
Phải nghe BEAT, cảm BEAT, rồi mới có thể FLOW được.
Tìm một beat nhạc ưng ý để rap không phải chuyện dễ có khi phải nghe hàng trăm cái beat mà vẫn không có "cảm giác" gì cả, việc lựa chọn beat hoàn toàn phụ thuộc vào "cảm tính" của người sáng tác.
Độ "nhạy cảm" với beat là do từng cá nhân, nhưng nếu rap nhiều, bạn sẽ dần dần xây dựng được tính nhạy cảm với beat nhạc.

Bài 4: Yếu tố của một Rapper.

1: Biết mình đang làm cái gì.Đây là điều rất rất quan trọng, bạn cần xác định bạn đang RAP chứ không phải bạn ĐỌC THƠ hay đọc văn theo nhịp hay bất cứ một cái gì khác.
2: Kỹ năng sáng tác:
Bạn có thể HÁT bằng giai điệu người khác, bằng lyric người khác, nhưng không thể nhờ người khác viết lời hát RAP, đó là 1 việc chưa xảy ra trên đời này với những rapper thực thụ. Hãy nhớ kỹ, tự viết lyric là cách duy nhất để bạn có thể hát nhạc rap.
3: Battle
Muốn luyện võ thì phải có bạn đấu, muốn rap giỏi thì phải tham gia MC BATTLE.
định nghĩa Battle (nguồn từ rapdict): To compete, usually freestyle rapping, sometimes breakdancing or graffiti...
nghĩa là hình thức thi đấu thường là đấu rap freestyle giữa các MC, hay thi đấu biểu diễn breakdance và vẽ graffiti...
năm 1987, public enemy đã từng nói 1 câu được liệt vào hàng kinh điển về battle:
"You want to rap and you got no battle, it's like havin' a boat and you got no paddle"
nghĩa là bạn muốn rap hay mà không đấu rap thì khác nào bơi thuyền không mái.
Chắc các bạn không lạ gì breakdance hay vẽ graff thi đấu battle, vậy còn Rap? đây là một thiệt thòi rất lớn cho rapper ở vietnam, với nhiều lý do khách quan và tác động ngoại cảnh, dường như ở vietnam chưa ai thi đấu MC battle. Vậy làm sao có thể bổ sung kỹ năng rap đây? khi thi đấu freestyle bạn vừa học hỏi lại vừa sáng tạo được rất nhiều thứ, hãy cứ nhìn thử các B Boi ở vn thì sẽ rõ, nếu chỉ đóng cửa mở DVD rồi nhảy breakdance thì có giỏi được không? nếu có tiến bộ thì cũng mãi chỉ là con rối bản sao cũng những động tác dạy sẵn trên DVD, phải có giao lưu thi đấu cọ xát với nhiều đối thủ mới có thể tiến bộ được.
4.Tính nhẫn nại và tinh thần học hỏi:
Mới tập rap, bạn sẽ bị chê bai rất nhiều, đừng lấy đó làm nản, hãy lắng nghe những lời góp ý từ những người có khả năng và gạt bỏ ngoài tai những lời chê bai của những người "chưa từng bao giờ rap" vì dù mới tập rap, bạn cũng đã hơn họ rồi. Chịu khó phân tích cách flow để rút ra kinh nghiệm, nếu rap mà không có flow như 1 số người thì suốt đời cũng chỉ dậm chân tại chỗ mà thôi.

================================================== ================
Bài 2: Các kiểu rap

I-Bài hướng dẫn của Bathazer
Trong rap love ý , thì người ta quan trọng ở Flow của 1 Rapper.
Flow thì quan trọng ở Rhyme single rhyme, double rhyme và tripble rhyme
rhyme có nghĩa là vần liên quan đến vần đơn , vần đôi và vần 3 và khi đọc vần,người ta sử dụng Multis.Multis để thể hiện sự kết nối giữa các câu rap và các vần.

ví dụ như:
“Trước đây , rap Viet , ít người ,
sao bây giờ , 1 mét , có mười thằng làm rapper”.
Thì: từ người và mười đó là 1 mutils.Cái mutils nên để ý vì nếu ko dùng mutils thì 1 bài rap sẽ rất ngang.

Còn skill và Wordplay lại là phạm trù của Life và Gangz;nói chung 1 rapper đẳng cấp thì thường chơi Gangz , FreeStyle và Twist.Vì 3 dòng này bắt rapper phải thể hiện 1 đẳng cấp cực cao uyên thâm trong kiến thức về rap.
3 dòng này ngoài dùng Flow mạnh , Rhyme (phải nhấn 4 , nhấn 5 liên tục ) , mutils phải cực chuẩn và hay , thì phải dùng lối chơi chữ( tức là Wordphay )
và thể hiện skill cực tốt.

Nói chung chưa 1 rapper nào ở Việt Nam có thể làm tổng hợp đc tất cả các yêu tốt trên trừ khánh nhỏ và Phong lê.

VD:sound of Rap của Bathazer
“Là tôi bathazer , và tôi ko như mơ và tôi ko hề sợ ... đoạn đó dùng Wordplay.“
Tôi vừa là Bathazer , vừa là dòng nhạc
có nghĩa là từ tôi đại diện cho , đại từ nhân xưng và vật,đó là chơi chữ.

Bài huslter của Bathazer.Feat N.T.hug,bài đó điển hình tui chơi chữ là skill nhiều:
Rapper chuyên hốt phân bò ,
Rapper chuyên đi dắt chó ,
Rapper chuyên đi hàng họ
Là rapper nông thôn đó
câu này dùng flow 1-1 , rhyme ở đây là chữ "o" , mutils có thể thấy ở từ " bò" chó " họ " " đó" , và Wordplay thể hiện ở 4 chữ rapper , , đại diện cho 1 rapper và cũng là 1 thằng nông thôn, skill ở câu cuối , đó là câu chốt thể hiện rằng 3 chữ rapper ở trên chung nhau 1 ỹ nghĩa là " rapper nông thôn "
Nói lun skill là gì roài,đó là câu chốt thể hiện sự mạnh mẽ của 1 flow.

Skill càng nhiều thì chứng tỏ Rapper càng thâm hậu.Đơn giản hơn nữa , thì:
" Flow của tao có câu , làm chúng mày phải mắc câu "
2 từ câu nhưng 2 ý nghĩa khác nhau.Nói chung Wordplay là lối chơi chữ.

luv thi` nen chu' y' den' tinh` cam?
life thi` chu' y' den' trinh` feel va` cai' that. trong lyric
gangz thi` khoi? ban`......co' bao nhiu mang ra het'

sao tao đọc hôk hiểu zì hết zạ ! thui hôk làm rapper đâu làm bboy cho nó pro

hay.....................